Zapalenie otrzewnej pneumokokowe
Inna postać zapalenia otrzewnej, którą można by nazwać peritonitis toxica, występuje najczęściej po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej, kiedy pozostawia się dużą, źle zaopatrzoną ranę lub kikuty po usuniętych narządach.
Krwiak śródmaciczny
Rozciągnięcie i wypełnienie pochwy krwią (haematokolpos) jest tylko pierwszym etapem przebiegu klinicznego tego schorzenia, uwydatniającego się coraz bardziej w następnych cyklach miesięcznych. Z chwilą kiedy pochwa jest już wypełniona przez krwiak śródpochwowy i nic może pomieścić nowych ilości krwi miesięcznej, ulega poszerzeniu szyjka macicy, która w tym okresie tworzy jakby całość z pochwą. Ponieważ powtarzające się co cztery tygodnie napady bolesnych skurczów macicy nie ustają, a ciśnienie w obrębie krwiaka rośnie, musi z kolei ulec rozepchnięciu j trzon macicy. Z chwilą wytworzenia się krwiaka śródmacicznego (haematometra), bóle, które dotąd występowały w okresach głównie czterotygodniowych, przeradzają się w bóle stałe, albowiem macica jest teraz pobudzana do ciągłych skurczów mających na celu wypchnięcie jej zawartości na zewnątrz (ryc. 84).
Obowiązki lekarza podczas porodu
I. ekarz prowadzący poród ma obowiązek ścisłego obserwowania tętna płodu, gdyż dostrzeżenie zmian w sile i jego- częstości jeis-t wskazaniem do jak najszybszego ukończenia porodu.N aj ważniejszym objawem groźnym dla życia płodu, są wahania częstości uderzeń jego serca. Zwolnienie tętna w czasie bólu 'i jego powrót do normy w okresie przerwy, uważamy za stan fizjologiczny, jeśli natomiast zwolnienie tętna trwa dłużej i liczba uderzeń stopniowo maleje, świadczy to o podrażnieniu ośrodka oddechowego i pośrednio nerwu błędnego serca, co grozi w krótkim czasie zamartwicą płodu. Jeszcze groźniejszym objawem jest przyspieszenie czynności serca. Odchodzenie smółki w położeniach główkowych, spowodowane nasileniem ruchu robaczkowego jelit pod wpływem niedotlenienia, również świadczy o niebezpieczeństwie dla życia płodu, szczególnie jeśli jest ono związane z nie- miarówością tętna.
– b) z a ma rtwica sina i blada
Wygląd dzieci urodzonych w zamartwicy jest różny, zależny od jej stopnia. Odróżniamy stan lżejszy, zamartwicę siną (asphyxia lívida), czyli omdlenie, kiedy zabarwienie isikóry jest simoczerwone, serce pracuje w zwolnionym tempie, ale naczynia pępowinowe tętnią i są wypełnione krwią, płód zachowuje swoje ułożenie i napięcie mięśniowe. Zamartwica blada (asphyxia pallida), czyli śmierć pozorna jest stanem bardzo ciężkim. Skóra jest blada, zimna, naczynia pępowinowe nie tętnią, brak fizjologicznego' napięcia mięśni i ułożenia płodu, główka zwisa, szczęka opada. Możemy wysłuchać lub obserwować bardzo słabe uderzenia serca i rzadkie oddechy lub bezdech.
Istnieje kilka sposobów wykonywania sztucznego oddychania. Meiodci Werthci: dziecko chwytamy jedną ręką poniżej główki za kark, drugą za nóżki i na przemian zginamy je lub prostujemy (ryc. 184). W czasie zlgięoia kolanka uciskają, klatkę piersiową •— wydech, w czasie wyprostowywania zwiększają jej pojemność — wdech. Aby dziecko zbytnio nie oziębiać, zabieg ten stosujemy w ciepłej kąpieli.
ZRÓŻNICOWANIE PŁCIOWE OŚRODKÓW MÓZGOWYCH CZĘŚĆ 2
Na podstawie tych doświadczeń Pfeiffer doszedł do wniosku, że męskie i żeńskie szczury rodzą się z przysadką niezróżnicowaną. Autor przypuszczał, że androgeny jąder noworodków mają zdolność do uformowania męskiego typu wydzielania przysadki, charakteryzującego się permanentnym, niecyklicznym wydzielaniem gonadotropin. Jeśli androgeny są nieobecne w tym neonatalnym okresie rozwoju, wydzielanie gonadotropin przybiera cykliczną, żeńską formę. Badania Pfeiffera nie utraciły nic ze swej wartości, chociaż wiemy obecnie, że ośrodkiem, który ulega zróżnicowaniu pod wpływem androgenów jest podwzgórze, a nie przysadka, której działanie zależy od bodźców wysyłanych przez podwzgórze.
KONCEPCJA UKŁADU PARTNERSKIEGO – ROZWINIĘCIE
W realizacji koncepcji układu partnerskiego, słusznej z punktu widzenia diagnostyczno-terapeutycznego, problemy moralne pojawiają się przede wszystkim tam, gdzie interesy obojga ludzi tworzących układ partnerski są sprzeczne. Problem moralny pojawia się nawet w sprawach tak zdawałoby się oczywistych, jak zachowanie tajemnicy lekarskiej. Wobec kogo ją zachowywać oraz kogo traktować jako „bardziej” pacjenta, a kogo jako „bardziej” osobę towarzyszącą: czy tego, kto zgłosi się jako pierwszy do lekarza? Czy tego, u którego stwierdzamy cięższe zaburzenia? A może tego, u którego powstaje widoczne zaburzenie w wyniku oddziaływań partnera (np. anorgazmia u kobiety, powstała w wyniku zbyt wczesnego wytrysku nasienia u mężczyzny, lub zaburzenia erekcji u mężczyzny w wyniku postawy oceniającej oraz przesadnych wymagań stawianych przez kobietę)? A może należy traktować ich jednakowo, jako pacjentów, i przestrzegać surowo ich tajemnic? Ale przecież wiadomo, że ujawnienie niektórych problemów mężczyzny (lub kobiety) partnerowi może stanowić punkt zwrotny w terapii, a z drugiej strony obowiązuje tajemnica lekarska, o którą tenże mężczyzna (lub kobieta) proszą (np. ujawnienie mężczyźnie, że partnerka nie osiąga satysfakcji może stanowić jedyną możliwość podjęcia leczenia przy współpracy obojga partnerów – jednakże nie można tego uczynić, ponieważ ona nalega na zachowanie tajemnicy). Problemy te stawiają lekarza w sytuacji, w której musi on dokonać wyboru: czy zrezygnować z tajemnicy lekarskiej celem osiągnięcia jak najlepszego wyniku leczenia (licząc się jednakże z możliwością zerwania kontaktu z danym człowiekiem wskutek ujawnienia jego tajemnicy), czy też dochować tajemnicy kosztem zaniechania leczenia. Są to problemy moralne niejednokrotnie bardzo trudne, a stanowią one zaledwie fragment wielu problemów związanych z realizacją koncepcji układu partnerskiego. Problemy te pojawiają się wówczas, gdy staje się jasne, że zaburzenia u jednego z partnerów są efektem życia w danym układzie partnerskim i nie można go wyleczyć inaczej niż poprzez rezygnację z tego właśnie układu (a więc powstaje problem wyboru między człowiekiem a trwałością – zresztą często problematyczną – danego układu partnerskiego). Problemy pojawiają się również w sytuacjach, w których podejmuje się leczenie układu partnerskiego pozamałżeńskiego, mając świadomość równoczesnego funkcjonowania formalno-prawnych układów małżeńskich (powstaje problem wyboru między zdrowiem człowieka a trwałością małżeństwa lub nawet rodziny). Wprawdzie wyboru dokonuje pacjent zgłaszający się do lekarza, ale przecież u lekarza pozostaje chociaż cień wątpliwości moralnych, czy wynik udanego leczenia nie przyczyni się do rozbicia rodziny. Cień ten zaostrza się, jeśli lekarz podejrzewa lub ma pewność, źe partnerka pozamałżeńska (wybrana do leczenia zaburzeń seksualnych w układzie partnerskim) traktowana jest instrumentalnie, jak przedmiot konieczny do leczenia (powstaje problem wyboru między zdrowiem człowieka a etyką).
Stan cywilny i rodzinny sprawców gwałtów
Te rozbieżne i skąpe dane pozwalają mniemać, że większość sprawców ' zgwałceń, zwłaszcza młodych wiekiem, rekrutuje się ze środowiska graniczącego raczej z marginesem społecznym. Są to osobnicy bez wykształ- cenią, nie pracujący, deklarujący się jako pochodzący ze środowiska robotniczego, a w istocie stanowią oni element napływowy, nieraz pasożytniczy.
Reakcje w zakresie narządów płciowych
U mężczyzn w czasie cyklu reakcji seksualnych zachodzą – według Mastersa i Johnson (1966) – następujące reakcje w narządach płciowych.
Stręczycielstwo
– Zgodnie z art. 174 § 1 kodeksu z 1969 r.:
„Kto nakłania inną osobę do uprawiania nierządu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”. Artykuł ten dotyczy podżegania do uprawiania prostytucji jako procederu, a nie do jednego lub kilku aktów seksualnych z mężczyzną, nawet w zamian za opłatę. Chodzi więc o podżeganie do wejścia na drogę prostytucji lub do kontynuowania procederu. Jest obojętne, czy sprawca czyni to z chęci zysku (co najczęściej się zdarza), czy z innych przyczyn (np. dla poprawy warunków materialnych rodziny prostytutki . czy jej samej, sprawca może więc powodować się życzliwością do kobiety, którą skłania do prostytucji).
Analiza procesu konkretyzacji potrzeby seksualnej
Przedstawiona powyżej analiza procesu konkretyzacji potrzeby seksualnej ukazuje, w jaki> sposób kształtuje się jej podstawowy kierunek z uwzględnieniem formuły uzyskiwania satysfakcji seksualnej (autoseksuałizm, heteroseksualizm, homoseksualizm, biseksualizm). W procesie konkretyzacji następuje jednak także kształtowanie szczegółowych, indywidualnych upodobań związanych ze sposobem uzyski wania satysfakcji. Inaczej mówiąc, dokładniejsza analiza tego procesu pozwala na zrozumienie, dlaczego każdy człowiek poszukuję nieco innych warunków sytuacyjnych, w których zaspokajałby najchętniej swoją potrzebę seksualną. Rzecz dotyczy zarówno upodobań klasyfikowanych jako „normalne”, jak i tych, które zaliczane są do dewiacji. W świadomości społecznej fakt indywidualnych upodobań bywa zwykle nieco trywializowany i odnoszony raczej do rozmaitych wyrazistych cech psychofizycznych partnera (np. koloru włosów, konstytucji fizycznej, wyższego lub niższego poziomu inteligencji itp.). Niekiedy wspomina się także o ulubionych pozycjach przy stosunku oraz takiej relacji między partnerami jak dominacja – uległość. Wszystkie te upodobania, a także cały szereg innych, bardziej subtelnych i nieraz trudnych do zwerbalizowania, powstają również w procesie konkretyzacji potrzeby seksualnej zgodnie z prawami uczenia się. Kobieta, u której pierwsze przeżycia seksualne skojarzone zostały z określoną sytuacją towarzyszącą (np. rodzajem muzyki, pomieszczeniem, stylem zachowania partnera itp.), może wykazywać skłonność do poszukiwania również w dalszych latach podobnych sytuacji, na zasadzie nieuświadomionego dążenia do odwzorowania tego wszystkiego, co utrwaliło w pamięci jako zespół bodźców towarzyszących lub nawet wywołujących podniecenie seksualne. Istnieją także pewne podstawy do twierdzenia (por. Malewska, 1967), że aktywność seksualna kobiet, wyrażona zapotrzebowaniem na stosunki płciowe o określonej częstotliwości, wynika nie tyle z biologicznych elementów potrzeby seksualnej, co z pierwszych doświadczeń, które ustaliły określony rytm zachowań seksualnych, uważany subiektywnie za normalny i dopasowany do zapotrzebowania w tym względzie. Te bardziej ukryte formy konkretyzacji potrzeby seksualnej przejawiają się zapewne w różnym stopniu u poszczególnych osób. Wiemy, że łatwość tworzenia stereotypów, nawyków oraz ich trwałość i odporność na zmienioną sytuację są cechami, które u poszczególnych ludzi występują w rozmaitym nasileniu. Z praktyki klinicznej wiadomo, że pacjenci z nerwicowymi zaburzeniami zachowania seksualnego wykazują rozmaity stopień podatności na oddziaływania psychoterapeutyczne. Najtrudniej jednak o uzyskanie trwałego efektu terapeutycznego w tych przypadkach, gdy nieprawidłowe funkcjonowanie seksualne pojawiło się na samym początku aktywności erotycznej. Konkretyzacja jest bowiem mechanizmem psychologicznym działającym „ślepo” i w niekorzystnych warunkach może stanowić o utrwaleniu się wadliwego stylu uzyskiwania satysfakcji seksualnej. Klasycznym przykładem mogą być tutaj zboczenia seksualne (lub tendencje dewiacyjne) ukształtowane w wyniku niekorzystnych oddziaływań psychospołecznych. Wśród klinicystów przeważa także pogląd, że konkretyzacja związana z pierwszy mi doświadczeniami seksualnymi zaznacza się w bardziej wyrazisty sposób u kobiet niż u mężczyzn. Niektórzy skłonni są nawet twierdzić, że kobieta zostaje w swoisty sposób „zaprogramowana” przez pierwszego znaczącego w jej życiu partnera, a później tylko powtarza swoje zachowania i reakcje według ustalonego już schematu. Mężczyzn charakteryzuje natomiast większa plastyczność funkcjonowania seksualnego, większa łatwość w zmianie upodobań co do partnerki i pozostałych elementów sytuacji. Dyskusje na ten temat prowadzą nieraz do zawiłych rozważań o mono- lub poligamiczności potrzeby seksualnej. Dotychczas jednak nie przeprowadzono dostatecznie wnikliwych badań, które dostarczyłyby pełnowartościowych argumentów naukowych co do ewentualnych różnic (i ich istotności statystycznej) w przebiegu konkretyzacji potrzeby seksualnej u kobiet i mężczyzn.
Zakaz kazirodztwa – kontynuacja
Formowanie się par obserwuje się najczęściej u ptaków, ssaków, rzadziej u ryb, zupełnie sporadycznie u gadów. Następną formą socjoseksualnego współżycia jest poligamia, kiedy to jeden samiec pozostaje w związku partnerskim z wieloma samicami nie dopuszczając do kopulacji innych samców. Taka grupa złożona z jednego samca i wielu samic nosi nazwę haremu. Podobnie jak pary, również haremy mogą formować się na jeden sezon rozrodczy lub na wiele sezonów. Haremy występują jedynie u ptaków i ssaków. Pewną odmianą haremu jest występująca u przeważającej liczby małp wąskonosych grupa wielosamcza złożona z kilku samców o różnej pozycji w hierarchii i kilku samic. W grupie takiej do kopulacji dopuszczane są nie tylko samce dominujące, ale także, chociaż w znacznie mniejszym stopniu, samce podporządkowane.
Wypadnięcia macicy
Poród w razie obniżenia i wypadnięcia macicy przebiega bardzo często wśród zaburzeń, których przyczyną jest przerost i zmniejszona rozciągliwość szyjki macicy. Część pochwowa źle się rozwiera, a pęcherz płodowy pęka często przedwcześnie. Metodą z konieczności bywa w wielu tego rodzaju przypadkach cięcie cesarskie (Keller).